گوش‌ها ممکن است به‌دلایل مختلفی تحت عمل جراحی قرار گیرند؛ از رایج‌ترین عمل‌های جراحی گوش می‌توان به تمپانوپلاستی (ترمیم پرده گوش) یا ماستوئیدکتومی (مربوط به عفونت گوش) اشاره کرد. اقدامات مراقبتی پس از این جراحی‌ها به‌اندازه نحوه جراحی اهمیت دارد؛ بنابراین، تا حد ممکن باید دستورالعمل پزشک برای بعد از جراحی را رعایت کنید. در این مطلب به‌تمامی نکات مربوط به مراقبت بعد از عمل جراحی گوش می‌پردازیم.
چرا جراحی گوش انجام می‌شود؟
جراحی گوش می‌تواند به‌دلایل و با هدف‌های مختلفی انجام شود. عمل‌های جراحی گوش شامل جراحی‌هایی مانند جراحی زیبایی گوش برای اصلاح فرم گوش‌ها، تغییر شکل لاله گوش، اصلاح ناهنجاری‌های سطحی گوش، بهبود تقارن یا بازسازی بافت از دست رفته در اثر ضربه می‌شود.
جراحی لاله گوش که معمولاً برای کودکان انجام می‌شود، به این نحو است که یک لوله پلاستیکی کوچک را در پرده گوش قرار می‌دهد تا جریان هوا را تسهیل کرده و به تخلیه مایع برای کودکان مبتلا به عفونت مزمن گوش کمک کند. این جراحی برای بزرگسالان نیز انجام می‌شود، اما در سنین پایین رایج‌تر است.
بسیاری از بیماری‌های داخلی گوش را می‌توان از طریق روش‌های آندوسکوپی اصلاح کرد. به‌جای ایجاد برش در پشت گوش، جراح از طریق کانال گوش به گوش میانی دسترسی پیدا می‌کند. همچنین، برای افرادی که دچار کم‌شنوایی هستند می‌توان به‌منظور کمک به شنوایی آن‌ها کاشت حلزون یا نوع دیگری از عمل جراحی انجام شود.
گرفتن نتیجه مطلوب از عمل جراحی گوش، ملزم به رعایت نکات مراقبت بعد از عمل جراحی گوش است.
پس از جراحی گوش چه اتفاقی می‌افتد؟
ممکن است پس از جراحی گوش، شنوایی بهتر یا بدتر شود. گوش جراحی‌شده، با ماده‌ای به‌نام گلفوم (Gelfoam) پانسمان می‌شود. پس از جراحی و پانسمان، احساس گرفتگی در گوش می‌کنید و ممکن است صدایی مانند تروق بشنوید. همچنین، ممکن است شقیقه و ناحیه اطراف چشم نیز پس از جراحی گوش متورم شود.
مهم‌ترین نکته‌ای که هنگام مراقبت بعد از عمل جراحی گوش باید در نظر داشته باشید، این است که گوش‌ها را خشک نگه دارید. اگر گوش کودک شما جراحی‌شده است و یک‌روز پس از جراحی، احساس حالت تهوع و سرگیجه دارد، بهتر است غذاهای نرم و گرم و با بلع آسان مانند سوپ مصرف کند.
علائمی که در دوره نقاهت ایجاد می‌شوند
برخی از علائم زیر از جمله علائمی هستند که ممکن است پس از جراحی گوش رخ دهند:
خشکی یا عوض شدن طعم دهان
کودک شما یا خودتان پس از جراحی گوش، ممکن است تا چند هفته پس از جراحی دچار خشکی یا تغییر طعم دهان شوید. تغییر طعم دهان معمولاً مانند طعم فلز در یک‌طرف زبان احساس می‌شود؛ در برخی از بیماران، این علائم به‌دلیل عصب آسیب‌دیده در گوش میانی، می‌تواند دائمی باشد.
وزوز گوش
ممکن است پس از جراحی، صداهایی مانند صدای زنگ یا وزوز گوش بشنوید. ممکن است برای بهبودی و رفع کامل وزوز گوش به دو ماه زمان احتیاج باشد و با بهبود شنوایی متوقف شود. در برخی موارد ممکن است بیش‌تر از دو ماه نیز به طول بینجامد.
بی‌حسی گوش
ممکن است پس از جراحی بخشی از گوش یا تمام آن بی‌حس شود؛ از دست دادن احساس در ناحیه گوش می‌تواند دائمی یا موقتی باشد. اگر پس از چند روز هنوز دچار بی‌حسی گوش هستید، در اسرع وقت باید به پزشک مراجعه کنید.
درد فک
این امکان وجود دارد که پس از جراحی گوش، مقداری درد یا سفتی در فک اتفاق بیفتد؛ زیرا مفصل فک در ناحیه جلوی کانال گوش قرار دارد. احساس درد در ناحیه فک پس از جراحی طبیعی است و جای نگرانی ندارد؛ زیرا پس از یک الی دو ماه بعد از جراحی رفع می‌شود.
تخلیه پشت گوش
جراح ممکن است نیاز به قرار دادن لوله تخلیه پشت گوش داشته باشد. معمولاً قبل از شروع جراحی این‌کار انجام نمی‌شود؛ اما به هر حال، در صورت استفاده از لوله تخلیه، این لوله پس از عمل خارج می‌شود.
فشار و سرگیجه
احتمال دارد که پس از جراحی گوش، به‌دلیل بسته‌شدن گوش میانی، صداهای «ترک خوردن»، یا سرگیجه خفیف رخ دهد. طبیعی است که تا یک هفته پس از جراحی احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید.
اقدامات مراقبتی خانگی پس از جراحی گوش
اقدامات خانگی به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش بسیار مهم هستند؛ این اقدامات عبارتند از:
- اگر پس از جراحی از پانسمان استفاده می‌کنید، بسیار مهم است که این پانسمان را تمیز و خشک نگهدارید. پانسمان معمولاً دو روز پس از جراحی برداشته می‌شود.
- خارج شدن تمام آب از مجرای گوش موضوع بسیار مهمی است. به این منظور، یک پنبه کاملاً آغشته به آنتی‌بیوتیک (مانند باسیتراسین) یا وازلین را در بیرونی‌ترین قسمت گوش خود قرار دهید. هنگامی‌که صورت خود را می‌شویید، بانداژ یا پنبه را خشک نگه دارید. بهتر است برای محافظت بیش‌تر از کلاه حمام استفاده کنید.
- پس از عمل گوش، تا 4 روز از استحمام خودداری کنید. سعی کنید تمام آب از مجرای گوش خارج شود.
- خارج شدن خون تیره از گوش طبیعی است؛ می‌توانید قسمت بیرونی را گوش با پراکسید هیدروژن تمیز کنید. همچنین، ممکن است خروج تکه‌های قهوه‌ای یا قرمز تیره گلفوم را از کانال گوش مشاهده کنید. سعی نکنید تکه‌های باقیمانده داخل گوش را خارج کنید؛ زیرا ممکن است به گوش آسیب برسانید.
- اگر برشی در پشت گوش ایجاد شده باشد، با نوارهای کوچک به‌نام استری استیپ پانسمان می‌شود. این نوارها باید به‌مدت 10 تا 12 روز در جای خود باقی بمانند. همه بخیه‌ها زیر پوست هستند و خودبه‌خود بهبود می‌یابند. نوارهای استری نیازی به مراقبت ندارند.
- با دهان باز عطسه کند؛ زیرا نباید سعی کنید عطسه را نگه‌دارند. نگه‌داشتن عطسه به گوش فشار وارد می‌کند و باعث آسیب می‌شود.
- دمیدن گوش، جویدن یا باد کردن آدامس تا دو هفته پس از جراحی به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش ممنوع است؛ زیرا باعث فشار آوردن به گوش و باز شدن بخیه‌ها می‌شود.
- اگر آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز شده است، لطفاً آن‌ها را طبق دستور مصرف کنید تا زمانی که بهبودی کامل حاصل شود. در برخی از جراحی‌ها، نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی ندارید، زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها از قبل در کانال گوش قرار داده شده‌اند.
- سعی کنید روی گوش جراحی‌شده نخوابید تا به گوش فشاری وارد نکنید.
مراقبت‌های طولانی مدت پس از جراحی گوش
پس از موفقیت در جراحی و گذراندن دوره نقاهت بدون ایجاد مشکل، به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش برای طولانی مدت باید به دستورات پزشک عمل کنید و مراقبت‌های کلی از گوش را انجام دهید:
- پرهیز از فرو بردن اشیا تیز در گوش
- گوش دادن به موسیقی با صدای بلند در هدفون
- استفاده از محصولات بهداشتی مراقبتی
- مراقبت‌های پیشگیرانه و مراجعه منظم به پزشک گوش حلق و بینی برای بررسی وضعیت گوش شما
انجام جراحی مجدد گوش
برخی اوقات ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای ایجاد اصلاحات باشد؛ به‌خصوص در جراحی‌های زیبایی گوش، این امکان وجود دارد که پس از جراحی گوش‌ها نامتقارن شوند. پس از دوره نقاهت، اگر از فرم گوش راضی نیستید، می‌توانید از پزشک بخواهید برای رفع ایرادات مجدداً جراحی انجام دهد.
در جراحی ترمیم پرده گوش نیز ممکن است نیاز به جراحی مجدد باشد. معمولاً زمانی که کودکان رشد می‌کنند، خودبه‌خود می‌ریزند. اگر پس از این اتفاق پرده گوش به‌طور کامل بسته نشود، ممکن است برای ترمیم پرده گوش به جراحی نیاز باشد.
فعالیت بعد از جراحی گوش
تا چند هفته بعد از عمل گوش از فعالیت های شدید ورزشی دوری کنید. همچنین، تا زمانی که جراح اجازه ندهد شنا ممنوع است.
تا زمانی پزشک اجازه دهد، از بلند کردن وسایل سنگین یا خم شدن خودداری کنید. این‌کار از ایجاد فشار در سر و گوش جلوگیری می‌کند. معمولاً کودکان بین یک الی سه روز پس از جراحی، می‌توانند به مدرسه برگردند.
از نواختن سازهای موسیقی که نیاز به دمیدن دارند، مانند ترومپت یا سایر سازهای بادی تا زمانی که پزشک مشخص کند، خودداری کنید.
این اقدامات به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش توصیه می‌شوند؛ با انجام این مراقبت‌ها می‌توانید دوره نقاهت پس از جراحی گوش را کاهش دهید و از ایجاد مشکلات پس از جراحی جلوگیری کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از موارد زیر اتفاق افتاد، در اسرع وقت به پزشک گوش، حلق و بینی مراجعه کنید:
- اگر پس از مصرف داروی مسکن، درد شدید را احساس می‌کنید.
- مقدار زیادی خونریزی، چرک یا ترشحات بدبو از گوش خارج می‌شود.
- تب و سرگیجه
- در ظاهر یا حرکت صورت شما پس از جراحی تغییراتی ایجاد شده است.
بیمارانی که برای آن‌ها کاشت حلزون یا سایر دستگاه‌های کمک شنوایی انجام می‌شود، باید برای درمان توانبخشی با پزشک مربوطه ملاقات کنند تا به آن‌ها در تنظیم و استفاده از دستگاه کمک کند. یادگیری یک سیستم ارتباطی جدید به زمان نیاز دارد، بنابراین قرار دادن ایمپلنت تنها شروع کار است.
اقدامات مراقبتی دیگر برای مراقبت از گوش پس از جراحی
به‌جز اقدامات خانگی برای مراقبت بعد از عمل جراحی گوش، اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:
- مقدار دقیق دارویی را که پزشکتان تجویز کرده است، مصرف کنید.
- در هنگام مصرف مسکن هر کاری که نیاز به تعادل و تمرکز بالا دارد انجام ندهد.
- اگر دارو مایع است، از یک‌دستگاه اندازه‌گیری (که در داروخانه موجود است) برای اندازه‌گیری دوز دقیق استفاده کنید. داروهای مایع را در قاشق آشپزخانه اندازه نگیرید.
- از مصرف بیش از 5 دوز دارو در یک دوره 24 ساعته خودداری کنید مگر اینکه پزشک دستور دهد.
استحمام بعد از جراحی گوش
هنگام استحمام، دقت کنید که همیشه گوش را خشک نگه دارید. چند روز پس از جراحی می‌توانید دوش بگیرید، اما باید از خیس شدن و فشار دادن زخم جلوگیری کنید. می‌توانید پنبه‌ای که به وازلین آغشته شده یا به گوش گیر متصل است را در کاسه بیرونی گوش قرار دهید (از پنبه بدون روان‌کننده یا فشار دادن پانسمان داخل گوش استفاده نکنید). اگر آب به گوش وارد شد، با یک حوله آن را خشک کنید و چیزی را داخل مجرای گوش قرار ندهید.
به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش، برش‌ها و زخم‌های ایجاد شده توسط جراحی را بلافاصله پس از دوش گرفتن خشک کنید و لوسیون مرطوب‌کننده (آکوافور، سیتافیل) یا پماد آنتی‌بیوتیکی (در صورت تجویز) را روی زخم‌ها بزنید تا زمانی که به‌طور کامل بهبود یابد. هنگامی‌که برش با چسب پوشانده شده است، نیازی به استفاده از لوسیون نیست.
نتیجه‌گیری
جراحی گوش عملی حساس بوده و نتیجه مطلوب و بدون عوارض آن، ملزم به رعایت اقداماتی به‌منظور مراقبت بعد از عمل جراحی گوش است. این مراقبت‌ها بسیار مهم هستند؛ زیرا امکان ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهند و باعث تسریع روند بهبودی می‌شوند. بنابراین، رعایت دستورالعمل پزشک بعد از جراحی گوش بسیار حائز اهمیت است. در صورت مشاهده هر گونه عوارض یا اتفاق غیرعادی پس از جراحی گوش، به پزشک گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا شما را راهنمایی کند. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
